Leefmilieu

Terwijl de visbestanden uitgeput raken of zelfs helemaal ineenstorten, komen de rijkdom, het kapitaalbezit, de viscapaciteit en de toewijzing van visrechten steeds meer in handen van een paar grote industriële exploitanten en wordt de kleinschalige kustvisserij beroofd van haar hulpbronnen. Daarnaast neemt de biodiversiteit in de zee zienderogen af als gevolg van de klimaatverandering, vervuiling en aanhoudende overbevissing.

Het Belgische project 'Rethinking Fisheries' is ontwikkeld door Seas at Risk, een koepelorganisatie van Europese ngo's die actief zijn in de oceaansector, en Low Impact Fishers Europe, een platform van kleinschalige vissers in de Europese Unie. Het doel van dit project is om een positieve visie te ontwikkelen voor een transitie naar milieuvriendelijke en eerlijke visserij in Europa.

De nadruk ligt op het identificeren en bevorderen van alternatieve economische modellen voor de visserij, die een beperkte impact hebben op het milieu en het zeeleven en die een eerlijk inkomen genereren voor vissersgemeenschappen.

Een aantal factoren zijn essentieel om te waarborgen dat mariene hulpbronnen worden beheerd als gemeenschappelijk goed zonder ze te beschadigen voor toekomstige generaties:

• de versterking van de toezichthoudende rol van vissers en kustgemeenschappen;
• de bevordering van inkomstendiversificatie;
• het transformeren van voedselsystemen om ze eerlijker en duurzamer te maken door middel van korte waardeketens en visgebieden die ondersteund worden door de gemeenschap;
• de strijd tegen overconsumptie van vis in Europa.

Het project 'Acties om het milieu langs de zeekust van Zuid-Libanon te beschermen' is een initiatief van de Libanese organisatie Alissar. Het doel is om vast plastic afval langs de hele kustlijn van Tyrus te verminderen, te hergebruiken en te recyclen. Het richt zich tot scholen, gemeentes en steden, maar ook tot gemeenschappen en bedrijven. Met dit project wordt ernaar gestreefd om een gedragsverandering teweeg te brengen, door middel van bewustmakingsworkshops op deze verschillende plekken en via schoonmaakacties op de stranden.

De actie legt de focus op bewustmaking en op de strategie 'verminderen, hergebruiken en recyclen'. Dit betekent dat het gebruik van niet-herbruikbare materialen moet worden verminderd om hulpbronnen te sparen, dat voorwerpen hergebruikt moeten worden om het afval van wegwerpartikelen te verminderen, en dat afval moet worden gerecycled om een meer circulair model te helpen creëren.

Er werden verschillende initiatieven opgezet:

•    Er worden bewustmakingsworkshops georganiseerd in scholen, gemeentes en grote toeristische bedrijven uit de buurt (om afvalverwerking aan te moedigen en de kalender voor afvalophaling uit te delen aan de lokale bewoners).
•    Er zijn honderd recyclingbakken neergezet in scholen en op toeristische locaties.
•    Om de drie maanden wordt een opruimactie op het strand georganiseerd.
•    Er zijn achtenveertig recyclingkraampjes geplaatst, waar bewoners één keer per week hun afval kunnen komen inruilen voor voedsel- of medicijnbonnen.

Dit project is laureaat van de oproep tot micro-initiatieven van BeMed, waarmee de Stichting voor Toekomstige Generaties een partnerschap heeft dankzij het Aether Fonds voor Toekomstige Generaties.

iSea is een milieuorganisatie die in 2016 werd opgericht in het Griekse Thessaloniki. Haar doel is om habitats in het water te beschermen door middel van onderzoek, bewustmakingsacties en de bevordering van het behoud van mariene ecosystemen.

Het project wordt gesteund door het Aether Fonds voor Toekomstige Generaties via de oproep tot micro-initiatieven van zijn partner BeMed. De bedoeling is om afval afkomstig van de visserij en mosselcultuur in de Thermaïsche Golf beter te kunnen inzamelen en verwerken (met name aan de hand van duurzame en herbruikbare alternatieven). In deze wateren bevindt zich een van de grootste mosselbanken van Europa. Deze sector genereert vaak veel afval, zoals plastic mosselnetten, touwen, koorden en plastic tonnen die als boeien worden gebruikt. Het is essentieel dat het beheer van dit afval aangepakt wordt, omdat het vaak in zee en op illegale stortplaatsen belandt of in naburige nationale parken verbrand wordt.

Via dit initiatief is al bijna twintig ton afval ingezameld.

Dit project is laureaat van de oproep tot micro-initiatieven van BeMed, waarmee de Stichting voor Toekomstige Generaties een partnerschap heeft dankzij het Aether Fonds voor Toekomstige Generaties.

MareVivu is een Corsicaanse vereniging die zich toelegt op de strijd tegen plasticvervuiling in de Middellandse Zee. Ze zet zich ook in voor de bescherming van de mariene biodiversiteit. De organisatie kreeg in 2019 steun voor haar project 'Mission CorSeaCare' van het Aether Fonds voor Toekomstige Generaties, via de oproep tot micro-initiatieven van zijn partner BeMed. Het Fonds heeft beslist om de organisatie te blijven steunen in het kader van haar nieuwe geïntegreerde onderzoeksproject, 'RIPARU 2025'.

De Middellandse Zee maakt slechts 1% van alle zeeën en oceanen ter wereld uit, maar herbergt niettemin bijna 18% van alle biodiversiteit. Het is ook het zeegebied dat het zwaarst wordt getroffen door plasticvervuiling, omdat het een binnenzee is en omdat de intensiteit van het zeetransport, maar ook van de industriële en toeristische activiteiten toeneemt.

Met haar project wil de milieuvereniging voor een geïntegreerde aanpak en visie zorgen, met een combinatie van onderzoek en actie. Ze streeft daarbij verschillende doelen na:

• de belangrijkste bronnen van plasticvervuiling identificeren;
• deze kwestie op de agenda zetten in Corsica;
• netwerken van spelers mobiliseren en scholen;
• spelers die betrokken zijn bij de strijd tegen plasticvervuiling in Corsica ondersteunen;
• van het gebied een proefproject maken in de strijd tegen plasticvervuiling (repliceerbaarheid van de acties in andere gebieden)

Dit project wordt gecoördineerd door de vereniging MareVivu, in samenwerking met drie belangrijke partners: het onderzoekscentrum STARESO, het productiebedrijf Olmu Productions en de vereniging Sbuleca Mare.

De vereniging Palana Environnement wil ecosystemen in het water en op het land opwaarderen en beschermen. Daarvoor gebruikt ze innovatieve middelen en technieken, waaronder een samenwerking tussen de verschillende Franse spelers die zich bewust zijn van de mariene uitdagingen.  

Sinds enige tijd worden hoornkoralen (een inheemse soort die essentieel is voor zowel het onderwaterleven als de mens) in de Middellandse Zee bedreigd door professionele en recreatieve visserij, diepzeeduiken en ankerende schepen. Ze worden namelijk vaak losgerukt door ankers, netten en vislijnen.  

Hoornkoralen vormen een volwaardig ecosysteem en spelen dus een belangrijke rol in de biodiversiteit. Ze bestaan uit verschillende onderwaterbomen en vormen echte dierlijke bossen die dienen als beschermende habitat, voedselbron en kraamkamer voor tal van soorten.

Met dit project wil de vereniging bijdragen aan het herstel van dit beschadigde milieu en de kennis over het ecologische belang van deze vastzittende ongewervelden vergroten, door:

•    aangetaste locaties al duikend te verkennen;
•    losgerukte kolonies te verzamelen;
•    expedities op zee te doen om kolonies te herplanten;
•    wetenschappelijk onderzoek te doen om de ontwikkeling van de kolonies op te volgen;
•    in communicatiemiddelen te voorzien en deel te nemen aan bewustmakingsevenementen.

De ontwikkeling van een herstelprotocol en de opvolging van deze experimenten zijn van essentieel belang voor het voortbestaan van deze soort. Daarnaast wil de vereniging de resultaten van haar onderzoek delen met beheerders van beschermde zeegebieden en duikclubs, in het kader van duurzame burgerinitiatieven en participatieve wetenschap. Zo hoopt ze bij te dragen aan een ecologisch herstel op grotere schaal.

Louis Biebuyck en Guillaume Dejardin zijn twee studenten in hun eerste masterjaar Burgerlijk Ingenieur aan de École Polytechnique van Louvain-la-Neuve, respectievelijk in elektriciteit en elektromechanica. Ze ontmoetten elkaar tijdens de voorbereidende lessen voor het toelatingsexamen van de richting Burgerlijk Ingenieur, werden vrienden en komen nu elke blokperiode samen om ondernemingsideeën te bespreken. Uit een van die gesprekken kwam Pyroplast voort. In hun derde bachelorjaar hebben ze de Startech-wedstrijd gewonnen : een programma rond ondernemerschap die wordt gevolgd door een wedstrijd met 500 deelnemende ingenieursstudenten van 11 hogescholen en universiteiten in Wallonië, en waarmee ze een reis naar de Universiteit van Texas hebben kunnen winnen. Na deze wedstrijd, heeft Pyroplast zich aangesloten bij de Yncubator en wordt het project gecoacht door Simon Desbarax.

Pyroplast biedt machines aan die pyrolysetechnologie gebruiken om plastic afval op te waarderen, door het in brandstof om te zetten. Met deze technologie kan 1 kg plastic omgezet worden in 850 gram brandstof. De rest van de geproduceerde massa bestaat uit gas, dat direct hergebruikt kan worden in het proces om het rendement ervan te verbeteren. Zoals bijvoorbeeld steenkoolresten die hergebruikt kunnen worden als meststof. Momenteel wordt in België 59% van het plastic afval verwerkt via de verbrandingsmethode. Slechts 26% van de energie die oorspronkelijk in het afval zat, wordt daarbij teruggewonnen. De rest van het plastic afval wordt meestal gerecycled, maar in het buitenland.

Pyroplast stelt voor om pyrolysetechnologie te gebruiken, waarbij dubbel zoveel energie wordt teruggewonnen als er oorspronkelijk in het plastic afval zat. Pyroplast heeft de ambitie om het aandeel van afval dat lokaal verwerkt wordt in België, te vergroten met een duurzame aanpak.

"We zijn ons bewust van de klimaatproblemen en willen een verschil maken. Daarom hebben we Pyroplast opgericht. Ons doel is om op een andere manier naar afval te kijken, door het niet langer te beschouwen als vuilnis, maar wel als hulpbron.

Omdat we nog studenten zijn, is de uitdaging groot, maar enorm stimulerend! Zo kunnen we de leerstof in de praktijk omzetten, nieuwe dingen leren met vallen en opstaan, en daarbij onze vorderingen testen op de markt. Naast de technische vaardigheden verwerven we veel 'soft skills' (presenteren, overtuigen, verkopen enz.) die we niet aan de universiteit leren, maar die wel van cruciaal belang zijn. Deze ervaring is echt uniek, omdat we voortdurend uit onze comfortzone stappen en alsmaar interessantere mensen ontmoeten!

We zijn de Stichting voor Toekomstige Generaties ontzettend dankbaar voor hun vertrouwen. Met deze prototypingsbeurs kunnen we een geavanceerdere versie van ons prototype ontwikkelen, om een demonstratieproduct te hebben waarmee we onze kennis van pyrolyse kunnen verdiepen en onze eerste klanten kunnen aantrekken."

Pyroplast ontvangt een prototypingsbeurs van €5000.