Wallonië

De vzw La Surizée is in de jaren 90 gecreëerd door inwoners van de dorpen Surice en Omezée (Philippeville), met als doel de plattelandsvlucht tegen te gaan. In 2006 besluiten enkele leden van de vzw een biogasinstallatie op stand te brengen op het dorpsterrein, waarmee voldoende biogas geproduceerd moet worden om in de behoeften van het volledige dorp te voorzien. Het project wordt uitgevoerd in samenwerking met landbouwondernemer Dimitri Burniaux die zijn terrein ter beschikking stelt en die het beheer op zich neemt. In april 2015 is de centrale vernieuwd en het vermogen ervan verdubbeld.

De centrale verwerkt vooral bijproducten, zoals pulp van suikerbieten, wortelharen en aardappelschillen. De elektrische energie wordt via het elektriciteitsnet (Lampiris) verspreid. De hoeveelheid geproduceerde, elektrische energie is gelijk aan de hoeveelheid energie die in het dorp van een honderdtal inwoners wordt verbruikt. In de winter kunnen dankzij de warmte-energie (de warmte van de motor) 8 huizen en 9 appartementen worden verwarmd. Het digestaat wordt gebruikt als bemestingsmiddel voor weilanden waar gewassen op worden verbouwd.

Doordat het project in Wallonië in eerste instantie een proefproject was, ontving het een financiering van het Ministerie van Energie (80%) en van de Europese Unie. De kosten voor de centrale bedroegen 800.000 euro. De winst van de centrale – voornamelijk door de groene certificaten opgestreken (+/- 65 euro per certificaat in 2015) – gaat naar de beheerder. De huur die hij betaalt aan de vzw, eigenaar van de centrale, wordt gekoppeld aan de prijs van de certificaten. Op deze manier deelt ook de vzw in de winst van de centrale.

Dankzij de steun van de vzw Solidairement uit Meix-devant-Virton heeft Réseau Solidairement in 2015 zo’n 25 producenten en een twintigtal kruideniers en restaurants samen weten te brengen. Daarnaast hebben ook verschillende gezamenlijke inkoopgroepen uit het zuiden van de provincie Luxemburg zich bij Réseau Solidairement aangesloten. In een regio waar afstand de grootste uitdaging is voor de distributie van lokale producten heeft het netwerk zich weten te ontwikkelen tot een innovatief distributienetwerk dat gebruik maakt van een efficiënt ophaal- en afleversysteem waarbij de online bestelde producten worden opgehaald bij de lokale producent en direct worden geleverd aan de kruideniers en restaurants.

Daarnaast is het succes van het netwerk deels te danken aan het feit dat de kosten worden gedeeld door de producenten, kruideniers en restaurants. Het ophalen en afleveren van de producten gebeurt met een koelwagen en valt onder de verantwoordelijkheid van twee medewerkers van Solidairement.

De bestuurscommissie bestaat uit een aantal producenten en kruideniers die regelmatig bij elkaar komen om nieuwe aanmeldingen te beheren en beslissingen te nemen over de werking van het netwerk. Indien er belangrijke beslissingen moeten worden genomen, wordt er een algemene vergadering georganiseerd waar alle producenten, kruideniers, restaurants en gezamenlijke inkoopgroepen het recht hebben hun stem uit te brengen.  

Réseau Solidairement streeft ernaar om op de lange termijn zelfstandig te worden dankzij de oprichting van een coöperatieve. Daarnaast hopen ze zich verder te ontwikkelen, zodat ze in een nog groter deel van de provincie actief kunnen zijn.

Als de economische impact kan worden gezien als de wervelkolom van het netwerk, is het DNA de schakel tussen de leden!

Le Café citoyen basé à Louvain-la-Neuve, Altérez-vous a été désigné lauréat de la 4ème édition du Prix Incidences, Prix du développement durable de la Provine du Brabant wallon.
A ses côtés 2 nominés: Yellow Events, société de création, de conception et de coordination d´événements « respectueux de l’homme et de la nature » et Tomorrow Needs Today, le projet de développement durable Martin’s Hotels.

Dit huis werd meer dan een eeuw geleden gebouwd in La Roche-en-Ardenne, een historische stad die leeft van het toerisme. Er bleef alleen maar een ruïne van over, waarvan enkel de muren gespaard konden blijven. Het doel van de restauratie was om de woning volledig te moderniseren, maar wel met respect voor het patrimonium. Op architecturaal, maar ook op familiaal vlak, want er woonden achtereenvolgens vijf generaties van dezelfde familie die heel erg aan de woning gehecht waren. Deze realisatie verleidde de jury vooral door zijn eenvoud. Er kwamen geen dure technieken aan te pas: de ruïne is gerestaureerd met een minimum aan kosten, materiaal en energie. Er is maximaal gebruikgemaakt van de oppervlakte van 90m2 om er een functioneel en comfortabel vakantiehuis van te maken voor 6 personen.
 

Sinds de jaren ’80 werkt het Robert Schuman Instituut voor beroeps- en technisch onderwijs, in de Duitstalige Gemeenschap, aan een pedagogisch project rond het concept van milieubehoud en duurzame ontwikkeling.

In het begin waren er bomen

Zoals zo veel scholen begon het Robert Schuman Instituut in de jaren ’80 samen met de leerlingen activiteiten te organiseren rond het thema ‘natuur’ : er werden hagen en inheemse boomsoorten aangeplant, een educatieve vijver gegraven, bloemenvelden gezaaid, enz. Wat is daar nu, twintig jaar later, van overgebleven ? Om te beginnen, een prachtige groene krans die de gebouwen omhult. En verder : een stevig pedagogisch project, dat stap voor stap werd opgebouwd en vandaag is uitgegroeid tot een dynamiek die het hele schoolleven bezielt.

Van de natuur naar de planeet

De milieutop van Rio in 1992 wekte bij veel leerkrachten het bewustzijn dat het wel goed was om de leerlingen over de natuur te leren, maar dat dit op zichzelf onvoldoende was. Er moet ook aandacht worden besteed aan de andere aspecten van het systeem ‘Aarde’ en aan alles wat ertoe bijdraagt dat de bewoners van deze planeet al dan niet over de middelen beschikken om in hun behoeften te voorzien. Vandaag hebben thema’s als gezondheid, democratie, rechtvaardige noord-zuid betrekkingen en burgerschap op een heel natuurlijke manier hun plaats veroverd in het Robert Schuman Instituut.

Jongeren die baas zijn over hun toekomst

De 14 studierichtingen binnen het instituut hebben deze verschillende onderwerpen elk op hun eigen manier in de praktijk omgezet. Hoe kan een school kappers, koks, monteurs of tekenaars zo opleiden, dat ze in hun toekomstige beroep rekening houden met de toekomst van onze planeet ? Het is een essentiële uitdaging in ons onderwijs, die deze leerkrachten met veel succes hebben opgenomen. Ook al blijven bepaalde vragen nog onbeantwoord. Er werd een kalender opgesteld rond duurzame voeding, de school organiseerde een tentoonstelling rond de sociale impact en de gevolgen voor het milieu van de fabricatie van mobiele telefoons of jeans, er werd een videoreportage gemaakt over duurzame ontwikkeling, enz. Al deze initiatieven bieden de leerlingen de mogelijkheid om vaardigheden te ontwikkelen die hen beter voorbereiden bij het vinden van hun plaats in een duurzamere wereld.

ISO14001

Het beheer van de gebouwen, de administratie en de kantoren evolueerde volgens dezelfde principes. Maar liefst 42 verschillende afvalsoorten worden gerecycleerd in diverse ateliers. De verf en de onderhoudsproducten die de school gebruikt, worden gekozen op basis van hun lage impact op het milieu, gerecycleerd papier is de algemene regel,… In het kader van deze maatregelen werd enkele jaren geleden een milieuzorgsysteem ingevoerd, waardoor de school het ISO 14001 certificaat behaalde.

Zeg me wat je eet …

Het Robert Schuman Instituut stelde ook een handvest op met betrekking tot duurzame voeding, dat in de praktijk op talloze manieren wordt toegepast: de refter biedt biologische voeding aan, er zijn partnerships met kleine, plaatselijke producenten en de snoep- en blikjesautomaten werden vervangen door… een appelautomaat. De invoer van deze praktijken bracht meer dan eens een kleine revolutie teweeg, maar vandaag maken ze gewoon deel uit van het dagelijkse leven van de leerlingen en de leerkrachten.

Nieuwe grenzen

Is alles nu perfect in het Robert Schuman Instituut? Uiteraard niet. Er is nog heel wat werk aan de winkel. De participatie van de leerlingen en de ouders in het duurzame beleid van de school staat nog in z’n kinderschoenen. Er zijn plannen om een infrastructuur te bouwen die aangepast is aan het pedagogische project, maar de onderhandelingen om deze uit te voeren, zijn lang en omslachtig. Het ontbreekt de verantwoordelijken van deze instelling dus zeker niet aan boeiende uitdagingen.

Le Trusquin is een vzw die werkzoekenden de kans geeft om ervaring op te doen op de werkvloer. Ze biedt opleidingen aan om hun kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. Bij Le Trusquin zijn die stages en opleidingen specifiek gericht op ecologisch bouwen, een thema waarvan de organisatie binnen de sector ondertussen een heuse referentie en kennispool is geworden. Daarnaast heeft Le Trusquin ook een team opgericht voor het ecologisch verantwoord beheer van groene ruimten. Dat team mag ondertussen zelfs al werken uitvoeren in de verschillende natuurreservaten van de regio. In 2013 stelde Le Trusquin 20 mensen tewerk en geeft jaarlijks vorming aan niet minder dan 60 stagiairs.

De laatste kans

“We vormen gedurende 18 maanden stagiairs die op echte bouwwerven moeten tonen dat ze productief werken en binnen een afgesproken termijn kwaliteitswerk leveren. Je zou eigenlijk kunnen zeggen dat we hun laatste kans zijn en we zijn ervan overtuigd dat onze stagiairs dankzij deze werkervaring heel wat zelfvertrouwen opdoen. Wij stappen af van de theoretische denkkaders en zetten ze om in praktijk”, benadrukt de directeur van Le Trusquin, Patrick Truccolo.

Eén persoon, één stem

Na de 18 maanden praktische opleiding die de stagiairs krijgen op de werven, volgt een stage in een extern bedrijf, waarbij ze psycho-sociaal ondersteuning krijgen. Een groot deel van de stagiairs wordt na hun stage ook effectief aangeworven. “Mensen die werden gecatalogeerd als ‘nietsnutten’ zijn nu ware experten in isolatie en ecologisch bouwen”, zegt Patrick Truccolo trots. Iedereen heeft ook een eigen stem binnen de onderneming, maandelijks wordt er vergaderd over de te nemen beslissen en daarbij wordt het principe van één persoon één stem gehanteerd.

Een referentie in ecologisch bouwen

Le Trusquin bouwt bioklimatologische, energiezuinige of passiefhuizen en geeft daarbij altijd de voorkeur aan zowel duurzame als natuurlijke materialen zoals hout, wol, kalk en planten (voor isolatie en daken). De eigen bedrijfsgebouwen van 1500 m2 zijn daarvan een goed voorbeeld. “We bezoeken projecten in Oostenrijk, Duitsland of Oostenrijk om innovatief te blijven en delen vervolgens onze bevindingen. We willen immers een gespecialiseerd opleidingscentrum worden”. De vzw tracht in de toekomst nog minder financieel afhankelijk te zijn van subsidies, ze slaagt er momenteel in 70 % van de kosten te financieren met haar activiteiten, de overige 30 % wordt gedragen door het Waals Gewest en het Europees Sociaal Fonds.

Schmitz Digital Printing, dat gespecialiseerd is in het digitaal bedrukken van grote oppervlakken, waagde 7 jaar geleden een unieke sprong richting ecologisch printen en creëerde het «Green Attitude»-label. Deze ecologische visie werd over het hele productieproces ingevoerd. De EMAS-registratie in 2010 zette het label nog extra kracht bij. Binnen de drukkerij werd zelf een heus EcoTeam opgericht dat er elke dag opnieuw over waakt dat alle procedures streng worden nageleefd. Het bedrijf levert ook op het sociale vlak al heel wat inspanningen, maar wil die verwezenlijkingen nu ook laten certificeren. Tegelijkertijd wil het bedrijf, dat in 2013 vijftien werknemers telde, blijven groeien.

Een groene drukkerij

“Een drukkerij wordt vaak gezien als een vervuiler die niet alleen bomen kapt, maar ook schadelijke kleurstoffen en oplosmiddelen gebruikt. Ons bedrijf bewijst dag na dag het tegendeel”, constateert Bruno Schmitz, oprichter van Schmitz Digital Printing. De in Ciney gevestigde drukkerij probeert zo veel mogelijk ecologisch verantwoorde inkt te gebruiken, haar schadelijk afval tot een minimum te beperken en haar energieverbruik te reduceren. In 2013 wilt Schmitz het elektriciteitsverbruik met 30 % en het afval met 50 % verminderen. Een ander streefdoel is 75 % van alle afval te kunnen recycleren en daarnaast probeert Schmitz ook nog eens altijd op biologisch afbreekbare dragers te drukken. Het EcoTeam van 3 werknemers waakt dag na dag over de correcte uitvoering van het milieubeheersysteem.

De werknemer, een onmisbare schakel!

Met een stijgende omzet is Schmitz een gezond bedrijf dat 20 werknemers tewerk stelt. Elke werknemer krijgt    een heuse ‘milieubewijs’, waarop staat uitgelegd welke verantwoordelijkheden hij of zij heeft. Iedereen kan ook goede ideeën of voorstellen achterlaten in de ‘green box’. “Onze filosofie kan immers enkel in praktijk worden gebracht als iedereen zijn rol van onmisbare schakel in de keten erkent en als dusdanig ervaart”, verduidelijkt Bruno Schmitz. De crisis weerhoudt Schmitz er niet van om te blijven investeren en de werkgelegenheid te creëren. “Onze sector staat de laatste jaren sterk onder druk van erg goedkope drukkerijen uit het Oosten, vele collega’s hebben die moordende concurrentie niet overleefd”, betreurt Bruno Schmitz. Schmitz probeert immers economie, ecologie en welbevinden van de werknemer te combineren met regionaal verankerd ondernemerschap.

Stéphane Houbion est le fondateur de deux organisations : "Social Angels" et "Jeune et Citoyen".

La première est une communauté à laquelle peut adhérer n'importe quelle personne disposant de temps et de compétences à mettre à disposition d'associations. Ce "don de soi" va permettre à ces organisations de résoudre leur problème sans avoir à payer des montants astronomiques pour de la consultance.

La seconde concerne la formation des jeunes par rapport à la prise de décision. "Jeune et Citoyen" forme les jeunes à la tenue de conseils de classe, afin de stimuler la participation des élèves et porter des projets collectifs. 

Eric Dubois mène un combat sur deux fronts. Il est animateur nature chez Natagora, où il mène le projet « Nature pour tous », qui offre la possibilité à des personnes ayant des difficultés mentales, économiques ou socio-culturelles de découvrir la nature.

Il est également un des organisateurs de la journée « Fokapana ». Durant cette dernière, il tente d'effacer les différences entre les personnes en faisant des activités telles que des ateliers nature, de photographie ou encore par le tai-chi.

Impliquée dans le mouvement de la simplicité volontaire, Emeline de Bouver a eu l'occasion, dans le cadre de sa thèse, de rencontrer de nombreuses personnes afin de "définir l'avenir du militantisme". Ces rencontres lui ont permis de porter un regard positif sur la société, car elle a pu se rendre compte de la façon dont les personnes engagées dans la simplicité volontaire ont pu résoudre leurs problèmes. Selon elle, ce mouvement nous fait notamment prendre conscience de l'importance qu'a pris le matérialisme dans notre société et des menaces qui en découlent.