Wallonië

De molen van Hollange dreigde te verdwijnen toen Dominique Delacroix, directeur onderzoek en ontwikkeling in de biotechnologie-industrie, verliefd werd op deze plek. Hij kocht de molen in augustus 1991, knapte hem op en vestigde er een artisanale maalderij-bakkerij, gespecialiseerd in speltbloem en -brood zonder additieven. Al heel snel kon hij met deze kwaliteitsproducten de consument overtuigen en vandaag de dag komt men vanuit de hele Benelux naar deze kleine bakkerij in het hartje van Hollange.

Dankzij een strenge selectie van inheemse graansoorten en een wetenschappelijk onderzoek naar spelt in samenwerking met de UCL en de C-RAW, biedt de molen van Hollange uitzonderlijk smaakvolle en gezonde producten aan. De watermolen werkt opnieuw als vroeger, dankzij de kracht van de rivier “la Strange”. In het atelier houden Jocelyne, Christophe en Emannuelle de boel draaiende. Zij maken deel uit van een socio-professioneel inschakelingstraject en krijgen op deze vredige plek het ambacht aangeleerd.

In het totaal zijn een twaalftal personen betrokken bij dit alternatief bedrijfje dat volledig zonder subsidies werkt. Er is wel een nauwe samenwerking met de Waalse openbare dienst voor tewerkstelling en vorming, het Waals Agentschap voor de integratie van personen met een handicap, het centrum voor deeltijds leren en de centra voor landbouwkundig onderzoek. Naast de graanproducenten en de medewerkers in opleiding, genoot ook een breed netwerk van bakkers in opleiding van de opgebouwde knowhow, met als doelstelling om zelf als ambachtsman aan de slag te gaan in Luik, Brussel of in Waals-Brabant.

Deze mooie economische en sociale verwezenlijkingen hebben het ook mogelijk gemaakt om een ambitieus natuurproject te realiseren langs “la Strange” en de fietsroute die vandaag langs de molen loopt. De sparren die in de vallei groeiden werden allemaal weggehaald om plaats te maken voor de aanplanting van loofbomen op de hellingen. Samen met de aanleg van verschillende meren heeft dit bijgedragen tot het herstel van het landschap en het ecosysteem.

De molen van Hollange produceert 1200 kg brood per dag en heeft een omzet van 400.000 euro. Na vier jaar coaching om de verschillende facetten van de job onder de knie te krijgen, nam dochter Adrienne ondertussen de fakkel over van haar vader. De uitdaging? De verdere ontwikkeling van het bedrijf in goede banen leiden, zonder de geest van het project uit het oog te verliezen: kwaliteitsproducten vervaardigen op basis van wetenschappelijk onderzoek op een vredevolle plek waar mens en milieu centraal staan.

Het ‘groene’ bewustzijn van dit medisch-pedagogisch instituut vindt zijn oorsprong zo’n tiental jaar geleden, toen er veel over het Kyotoprotocol werd gesproken. De directie stelde zichzelf toen als doel om haar broeikasgassen tot 5% te verminderen. Ideologische en pedagogische overwegingen wegen daarbij meer door dan economische, want het is vooral de bedoeling om de vijftig jongeren – tussen 3 en 25 jaar oud –die in het instituut verblijven concreet bij het project te betrekken.

La Providence ging meteen van start door de energieprestatie van al haar gebouwen grondig te verbeteren: thermische isolatie, vervanging van de chassis, uitrusting met thermische en fotovoltaïsche panelen, warmtepompsystemen,… Tezelfdertijd spoort de instelling haar personeel aan om rationeel om te springen met energie.

Sindsdien is de aanpak sterk geëvolueerd en krijgt duurzame ontwikkeling steeds meer een plaats als globaal concept waarmee rekening wordt gehouden in de dagelijkse werking van de instelling.  Een voorbeeldje: La Providence koopt haar melk bij een buurvrouw, waardoor de jongeren kunnen genieten van een kwaliteitsproduct, tezelfdertijd worden verpakkings- en vervoerskosten vermeden, krijgt de lokale economie een duwtje in de rug krijgt en komen er 6000 tetrabrikken minder in de containers terecht. De instelling koopt streek- en seizoensgebonden producten aan en, waar mogelijk, van biologische oorsprong. Er wordt zo rationeel mogelijk omgegaan met de was en er wordt voorkeur gegeven aan ecologische detergenten. Ook op mobiliteitsgebied zijn er hervormingen doorgevoerd om de afgelegde kilometers in te perken. Verder worden ook opleidingen in ecologisch rijgedrag aangeboden. De plaatsing van efficiënt materiaal draagt dan weer bij tot minder water- en elektriciteitsverbruik.

Een eco-team sensibiliseert het personeel en moedigt goede gewoonten aan. De bespaarde middelen worden geïnvesteerd in de aankoop van nieuw materiaal.

Uiteraard zijn de jongeren de belangrijkste actoren in deze aanpak. Een toenemend aantal projecten wordt opgezet om van hen echte « eco-consumenten » te maken: de school neemt deel aan provinciale en gemeentelijke milieuprojecten (« Brevet du Benjamin en environnement » en « Communes et rivières propres »), en er werden activiteiten georganiseerd rond visserij, ornithologie, de plaatsing van zwaluwnestjes, de aanleg van een moestuin, pictogrammen en gezelschapsspellen, thematische didactische uitstapjes, het creëren van je eigen afwasmiddel, enz.

AgricoVert is een jonge coöperatie met sociaal doel. Ze verenigt consumenten en 25 lokale landbouwers, en verdeelt pakketten met biogroenten en -fruit van hoge kwaliteit. AgricoVert wil het beroep van landbouwer herwaarderen, jobs creëren en lokaal verankerde landbouwbedrijven ondersteunen. De klanten kunnen hun pakketten gemakkelijk bestellen via internet. Wekelijks worden meer dan 550 pakketten verdeeld over een vijftigtal afhaalpunten. Naast de stagiairs in opleiding werken drie mensen voor de coöperatie.

Een respectvolle landbouw

De coöperatie bestaat uit biolandbouwers en landbouwers die aan het omschakelen zijn naar biologische landbouw. “Sommige van onze landbouwers gebruiken dieren om het land te bewerken, waardoor ze de CO2-uitstoot beperken. Anderen werken dan weer volgens de principes van biologisch-dynamische landbouw of grijpen zo weinig mogelijk in om de levende structuur van de grond te respecteren”, verduidelijkt Hochul Chantraine. Door enkel met bestellingen te werken, worden er slechts weinig producten opgeslagen en is er praktisch geen afval. De groententassen zijn gemaakt van gerecycleerd papier en het transport wordt tot het absolute minimum beperkt. “Binnen AgricoVert worden alle besluiten genomen bij consensus en zijn de landbouwers en consumenten evenredig vertegenwoordigd in de ondernemingsraad”.

De sociale samenhang versterken

AgricoVert wil zo veel mogelijk laaggeschoolden of langdurig werklozen tewerkstellen. Eind 2011 nam de coöperatie haar eerste werknemer in dienst en de ambitie is om binnen de 4 jaar nog eens 4 voltijdse werknemers aan het team toe te voegen. Verder biedt Agricovert 6 jonge landbouwers begeleiding zowel op het commerciële vlak, door een deel van hun teelt te verkopen, als op het administratieve en technische vlak. Naast het bieden van een duurzame job aan lokale landbouwers, wil de coöperatie ook sensibiliseren rond boerenlandbouw en gezonde voeding door middel van ontmoetingsavonden tussen landbouwers en consumenten.

Yellow Events ontstond in 2006 en is gespecialiseerd in het bedenken, ontwikkelen en coördineren van evenementen. Sinds 2008 staat het team van Yellow Events in voor de organisatie van evenementen die “mens en natuur voorop zetten”. Het kader creëerden ze aanvankelijk zelf met een lijst van 150 sociale criteria en milieuvereisten. Om de communicatie met haar klanten te bevorderen, gebruikt  de organisatie een eenvoudig hulpmiddel dat het duurzaamheidsgehalte van een evenement op een visuele manier voorstelt.

De economische crisis heeft allesbehalve een rem gezet op de ambities van Yellow Events op het vlak van milieu en duurzame ontwikkeling.  Zo behaalde de organisatie in 2013 het EMAS certificaat en de ISO 14001- norm. En de ambities reiken nog veel  verder…
 

“La Fol’Fouille” is een initiatief van de vzw "L’Eglantier", een vereniging die sinds 1978 instaat voor de opvang en begeleiding van vrouwen in moeilijkheden.

Dit burgerinitiatief is actief in de 6 gemeenten van het noordwesten van Waals Brabant (Braine l’Alleud, Waterloo, Lasne, La Hulpe, Rixensart en Braine le Château). Het initiatief speelt een grote rol binnen "L’Eglantier", maar is tevens een belangrijke speler op het gebied van duurzame ontwikkeling in Waals Brabant.

De activiteiten van "La Fol'Fouille" zijn gebaseerd op het (her)gebruik van spullen die opgehaald of geschonken worden. Deze spullen worden ofwel verwerkt in een nabijgelegen recyclagecentrum, ofwel verkocht in de verkoopruimte van "La Fol'Fouille". In 2013 verwerkte de tweedehandswinkel meer dan 100 ton materiaal. Daarvan kon 90% onmiddellijk worden gevaloriseerd of via partnerschappen met de commerciële of non profit recyclagesector worden verwerkt. Dankzij deze activiteiten kan de lokale gemeenschap haar ecologische voetafdruk sterk terugdringen.

Met haar werking, wil "La Fol’Fouille" bijdragen aan een sociale en solidaire economie, met een combinatie van socio-professionele integratieprojecten, vrijwilligerswerk, sociale diversiteit en sociaal-maatschappelijke doelstellingen. In dat kader werkt de vereniging samen met andere spelers uit de regio, zoals overheden, OCMW’s, verenigingen en bepaalde commerciële organisaties, en dit zowel op gemeentelijk als provinciaal niveau. Deze dynamiek werd verzilverd dankzij het Solid’R-label, de erkenning als “Ressourcerie/Kringwinkel” door Wallonië en het actieve lidmaatschap binnen RESSOURCES, de federatie van bedrijven uit de sociale economie die actief zijn op het vlak van afvalvermindering door inzameling, recyclage en hergebruik van voorwerpen en producten.

Dit economisch model vertaalt zich ook in een beleid van ‘sociale’ prijzen, die aan een gevarieerd publiek -met onder andere kwetsbare en gemarginaliseerde personen- toelaten in hun basisbehoeften te voorzien, en dit in alle levensfases, over kind en student tot gezinshoofd, en zowel in de professionele als in de vrije tijd.

Het menselijke aspect is een van de pijlers van de activiteiten van “La Fol’Fouille” en komt onder meer tot uiting door de inzet van de vijftig vrijwilligers, de artikel-60-arbeiders (acht op dit moment) en de vier betaalde werknemers. Dit team bouwt samen aan de verwezenlijking van de doelen van “La Fol’Fouille” binnen het project van "L’Eglantier" en dit in een sfeer van solidariteit en respect voor de directe leefomgeving.

De winst die door "La Fol’Fouille" gerealiseerd wordt, wordt geïnjecteerd in "L’Eglantier". Dankzij deze financiering is de vzw voor het realiseren van haar missie niet uitsluitend afhankelijk van subsidies -hoe nodig en nuttig ook- maar kan ze ook rekenen op de inkomsten van een duurzaam burgerinitiatief. "La Fol'Fouille"  vormt daarmee een model van "consumptie" die alle betrokken partijen ten goede komt (de schenkers, de klanten, het team van La Fol’Fouille).

De Cittaslow-beweging ontstond in navolging van de Slow Food-beweging, een beweging met als doelstelling de levenskwaliteit te bevorderen via de smaak, het ontdekken van streekproducten en het behoud van de lokale biodiversiteit. Met Cittaslow wordt dit concept verder opengetrokken naar de leefruimte. De gemeenten die deelnemen aan de beweging, engageren zich om een trager levensritme te bevorderen. Toen hun Toscaanse zustergemeente San Miniato hiermee van start ging, besloot ook Silly zich in het avontuur te storten.

Politiek engagement
In het concept Cittaslow staat de levenskwaliteit van de burgers in de gemeente centraal. Het kon ingang vinden dankzij het sterke politieke engagement van de gemeente. Het heeft immers betrekking op het energie- en milieubeleid, het gemeentelijk kwaliteitsbeleid, het infrastructuur-, landbouw-, toerisme- en ambachtsbeleid, het onthaal-, sensibiliserings- en opleidingsbeleid en het beleid op het gebied van sociale cohesie en partnerschappen. Cittaslow werd opgenomen in Agenda 21 en laat toe om alle verschillende projecten onder eenzelfde noemer samen te brengen.

Les saveurs de Silly
Silly creëerde ook het Slow Food Convivium “Les saveurs de Silly”. Deze vzw brengt een multidisciplinaire groep mensen bij elkaar die hun passie voor smaak en gezonde voeding willen doorgeven. Zij besteden daarbij veel aandacht aan lokale en seizoensproducten en ijveren voor het behoud van de lokale biodiversiteit en een eerlijke vergoeding voor de plaatselijke producenten, tevens strijdpunten van Slow Food international.

Duurzame activiteiten
Het wemelt in Silly van allerlei soorten activiteiten: Plan Maya, BiodiBap, Dream Canteen, Bon App’Academy, de week van de Slow Food, ecologisch groenbeheer, het aanleggen van tijdelijke overstromingsgebieden, het gebruik van trekpaarden door de gemeente, de schoolmoestuinen of de intergenerationele eco-wijken, culturele uitwisselingen, aandacht voor lokale producenten,… Stuk voor stuk duurzame projecten met een sterke onderlinge link.
 

Le Carré, een in 2004 opgerichte sociale onderneming die actief is op het vlak van recyclage, is de allereerste kringloopwinkel in Wallonië. 

Doelstellingen

De organisatie heeft vier doelstellingen:

• Maximale recyclage van herbruikbare goederen;
• Socioprofessionele re-integratie van langdurig niet-gekwalificeerde werklozen
• Verkoop van tweedehandsartikelen aan een zacht prijsje, zodat iedereen voor een betaalbare prijs goederen die in primaire levensbehoeften voorzien kan kopen. De economisch zwakkere klanten hebben zelfs recht op kortingen van 50%;
• Goede kwaliteit van de tweedehandsartikelen.

Kringloopwinkel

In samenwerking met de intercommunale Ipalle (inzameling van goederen uit containerparken), verzamelt Le Carré herbruikbare goederen in 23 gemeenten in Picardisch Wallonië. Alle inwoners kunnen terecht bij de kringloopwinkel om gratis hun herbruikbare goederen te laten weghalen. Le Carré heeft immers drie vrachtwagens ter beschikking. 63% van de ingezamelde goederen wordt hergebruikt, 23% komt terecht in recyclagenetwerken en 9% bestaat uit afval. Vier winkels in Ath, Lessines, Doornik en Moeskroen brengen de goederen weer op de markt. De ingezamelde goederen worden voor aan zacht prijsje van de hand gedaan om ervoor te zorgen dat een maximum ervan hergebruikt kan worden.

Voor elektrische huishoudtoestellen werkt Le Carré samen met een andere onderneming voor sociale economie die actief is in de herstelling van huishoudapparaten. De herstelde toestellen worden nadien met één jaar garantie opnieuw verkocht.

Werkgelegenheid

Er lijkt maar geen einde te komen aan de groei van het aantal activiteiten van Le Carré. In 2014 had ze 67 personen in dienst, waarvan 18 werknemers een contract van onbepaalde duur kregen en de meerderheid artikel-60-werknemers zijn.

Moestuin en fietspunten

De werknemers onderhouden en gebruiken een gemeenschappelijke moestuin. De kringloopwinkel ontwikkelt ook een nieuw fietsenplan. In samenwerking met de NMBS stelt de onderneming fietspunten op in de treinstations, waar pendelaars fietsen kunnen huren en laten onderhouden.

Zowel het personeel als het cliënteel hebben de gelegenheid om deel te nemen aan het leven van Le Carré.

« D'ici » (letterlijk vertaald « Van hier »)  is een coöperatie voor duurzame voeding gespecialiseerd in lokale kwaliteitsproducten. De eerste winkel werd in 2013 geopend in Nannine.

D’ici werd opgericht onder de vorm van een open producentencoöperatie. Momenteel telt de vereniging een dertigtal leden. Het project ging op 25 mei 2013 van start met de opening van de eerste winkel gespecialiseerd in streekgebonden voeding. De winkel bevindt zich in Naninne (Namen) en biedt, op haar 400 m2 oppervlakte, een brede keuze aan fruit en groenten, vlees, charcuterie, kaassoorten, kruidenierswaren en drank. 54% van de voedingswaren zijn geleverd door producenten op minder dan 50 km van de winkel. Bovendien zijn 100% van de producten van Belgische oorsprong, waarmee D’ici zijn steentje bijdraagt aan het versterken van de lokale economie en de milieuvervuiling tegengaat. De voedingswinkel werkt samen met een bakkerij en een restaurant. Op termijn wil « D’ici » uitgroeien tot een duurzame voedingspool, die diensten aanbiedt op het gebied van promotie, commercialisering, distributie en verwerking van kwalitatieve voedingsproducten. De ambitie is om dit op een collectieve manier te doen, samen met klanten, producenten en partners.

D’ici is een innoverend project dat zijn schouders zet onder een resem sterke maatschappelijke waarden, in het bijzonder op menselijk en ecologisch vlak.