Klassieke & Sociale Economie

Le Trusquin is een vzw die werkzoekenden de kans geeft om ervaring op te doen op de werkvloer. Ze biedt opleidingen aan om hun kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. Bij Le Trusquin zijn die stages en opleidingen specifiek gericht op ecologisch bouwen, een thema waarvan de organisatie binnen de sector ondertussen een heuse referentie en kennispool is geworden. Daarnaast heeft Le Trusquin ook een team opgericht voor het ecologisch verantwoord beheer van groene ruimten. Dat team mag ondertussen zelfs al werken uitvoeren in de verschillende natuurreservaten van de regio. In 2013 stelde Le Trusquin 20 mensen tewerk en geeft jaarlijks vorming aan niet minder dan 60 stagiairs.

De laatste kans

“We vormen gedurende 18 maanden stagiairs die op echte bouwwerven moeten tonen dat ze productief werken en binnen een afgesproken termijn kwaliteitswerk leveren. Je zou eigenlijk kunnen zeggen dat we hun laatste kans zijn en we zijn ervan overtuigd dat onze stagiairs dankzij deze werkervaring heel wat zelfvertrouwen opdoen. Wij stappen af van de theoretische denkkaders en zetten ze om in praktijk”, benadrukt de directeur van Le Trusquin, Patrick Truccolo.

Eén persoon, één stem

Na de 18 maanden praktische opleiding die de stagiairs krijgen op de werven, volgt een stage in een extern bedrijf, waarbij ze psycho-sociaal ondersteuning krijgen. Een groot deel van de stagiairs wordt na hun stage ook effectief aangeworven. “Mensen die werden gecatalogeerd als ‘nietsnutten’ zijn nu ware experten in isolatie en ecologisch bouwen”, zegt Patrick Truccolo trots. Iedereen heeft ook een eigen stem binnen de onderneming, maandelijks wordt er vergaderd over de te nemen beslissen en daarbij wordt het principe van één persoon één stem gehanteerd.

Een referentie in ecologisch bouwen

Le Trusquin bouwt bioklimatologische, energiezuinige of passiefhuizen en geeft daarbij altijd de voorkeur aan zowel duurzame als natuurlijke materialen zoals hout, wol, kalk en planten (voor isolatie en daken). De eigen bedrijfsgebouwen van 1500 m2 zijn daarvan een goed voorbeeld. “We bezoeken projecten in Oostenrijk, Duitsland of Oostenrijk om innovatief te blijven en delen vervolgens onze bevindingen. We willen immers een gespecialiseerd opleidingscentrum worden”. De vzw tracht in de toekomst nog minder financieel afhankelijk te zijn van subsidies, ze slaagt er momenteel in 70 % van de kosten te financieren met haar activiteiten, de overige 30 % wordt gedragen door het Waals Gewest en het Europees Sociaal Fonds.

Diplômé en marketing et communication dans les années '80, sa licence en politique économique et sociale a fait naître chez Eric Bertrand une question fondamentale: « Peut-on mettre Adam Smith au service de Karl Marx? » ou autrement dit « Peut-on mettre l'économie au service du social? ».

Après avoir fait ses armes dans les entreprises de travail adapté dans la province du Hainaut, il pose ses bagages à Chapelle-lez-Herlaimont, véritable laboratoire d'expériences pour plus de cohésion avec une économie sociale d'insertion, de redistribution et d'innovation. Eric Bertrand y fonde, avec Patrick Moriau Proxemia et Proxemia Bis. Il assume la responsabilité générale et veille à la bonne image de ces deux entreprises. Simultanément, il assure une fonction  de « Recherche et développement » dans le secteur de l’économie sociale.

Damien Dallemagne a travaillé pendant toute sa carrière dans le monde économique, d'abord dans l'industrie et puis comme consultant en management pour une entreprise internationale.
Depuis 2007, il a sa propre entreprise, Innergic et accompagne des dirigeants d'entreprise comme consultant indépendant. Il a toujours été motivé pour l'intégration des enjeux du développement durable dans la vie de l'entreprise. Il constate aujourd'hui que les entreprises sont face à un problème de crédibilité, notamment auprès des jeunes. Beaucoup de jeunes sont très critiques, parce qu'ils pensent que les entreprises font une poursuite effrénée du profit et qu'ils ont du mal à penser qu'elles peuvent apporter une contribution positive à notre société. Par conséquent, ils n'ont pas envie de rentrer dans ce système économique. Damien Dallemagne pense au contraire que les entreprises sont un formidable levier de changement pour notre société. Il a envie de montrer aux jeunes qu'il y a beaucoup d'entreprises, d'entrepreneurs et de dirigeants qui travaillent tous les jours à faire du « bon » avec leur entreprise et qui ont besoin de jeunes motivés avec des talents et avec des valeurs pour travailler dans ce genre d'entreprises.
 

Toen in 2007 een grote klant wegviel bij de beschutte werkplaats Le Saupont in Bertrix, leidde dit tot een zware crisis. Dit verplichtte de organisatie om het roer radicaal om te gooien en te kiezen voor de ontwikkeling van meer diverse activiteiten, voor professionalisering en het investeren in een milieuvriendelijkere aanpak. Dit alles zonder de maatschappelijke ambities ten opzichte van hun gehandicapte werknemers uit het oog te verliezen.

Jarenlang was de hoofdactiviteit van de werkplaats de verpakking van goederen voor een grote klant, die vaste, regelmatige bestellingen plaatste. Tegelijk werd een houtafdeling uitgebouwd, waar meer transportpallets werden vervaardigd. De markt was stabiel en het was zelfs niet nodig om nieuwe klanten te gaan zoeken of te diversifiëren. Maar de crisis heeft de situatie veranderd. De onderneming stond voor de keuze: evolueren of een groot aantal van de activiteiten stilleggen – en dus ook een aanzienlijk deel van het kwetsbare personeel op straat zetten. De uitdaging was enorm: de activiteiten diversifiëren om nieuwe klanten aan te trekken, al het personeel opnieuw opleiden zodat niemand uit de boot valt en de milieuaspecten in de onderneming optimaliseren om te besparen.

Op economisch vlak was de diversificatie een succes. Le Saupont kan vandaag instaan voor een groot deel van de fases van het productieproces van een heleboel producten. Sociaal werd er ingezet op opleiding en vorming van het personeel met als hoofddoel: geen ontslagen! Ze verkleinden hun ecologische voetafdruk door de ingebruikname van nieuwe gebouwen, een systeem van tri-generatie en een verregaand sorteer- en recyclagesysteem. Vandaag telt het bedrijf 250 medewerkers. Hoewel de toekomst onzeker blijft, zorgt het dynamisme van het bedrijf en het respect voor zijn basiswaarden dat de organisatie de uitdagingen de baas kan.

Sociologue de formation et riche de plus de 15 ans d'expérience comme responsable de conseillers en accompagnement professionel au FOREM, Florence Lejeune a d'abord travaillé pendant 4 ans comme responsable administrative du personnel aux Ateliers du Saupont, avant de devenir directrice de cette entreprise de travail adapté en 2014.

“La Fol’Fouille” is een initiatief van de vzw "L’Eglantier", een vereniging die sinds 1978 instaat voor de opvang en begeleiding van vrouwen in moeilijkheden.

Dit burgerinitiatief is actief in de 6 gemeenten van het noordwesten van Waals Brabant (Braine l’Alleud, Waterloo, Lasne, La Hulpe, Rixensart en Braine le Château). Het initiatief speelt een grote rol binnen "L’Eglantier", maar is tevens een belangrijke speler op het gebied van duurzame ontwikkeling in Waals Brabant.

De activiteiten van "La Fol'Fouille" zijn gebaseerd op het (her)gebruik van spullen die opgehaald of geschonken worden. Deze spullen worden ofwel verwerkt in een nabijgelegen recyclagecentrum, ofwel verkocht in de verkoopruimte van "La Fol'Fouille". In 2013 verwerkte de tweedehandswinkel meer dan 100 ton materiaal. Daarvan kon 90% onmiddellijk worden gevaloriseerd of via partnerschappen met de commerciële of non profit recyclagesector worden verwerkt. Dankzij deze activiteiten kan de lokale gemeenschap haar ecologische voetafdruk sterk terugdringen.

Met haar werking, wil "La Fol’Fouille" bijdragen aan een sociale en solidaire economie, met een combinatie van socio-professionele integratieprojecten, vrijwilligerswerk, sociale diversiteit en sociaal-maatschappelijke doelstellingen. In dat kader werkt de vereniging samen met andere spelers uit de regio, zoals overheden, OCMW’s, verenigingen en bepaalde commerciële organisaties, en dit zowel op gemeentelijk als provinciaal niveau. Deze dynamiek werd verzilverd dankzij het Solid’R-label, de erkenning als “Ressourcerie/Kringwinkel” door Wallonië en het actieve lidmaatschap binnen RESSOURCES, de federatie van bedrijven uit de sociale economie die actief zijn op het vlak van afvalvermindering door inzameling, recyclage en hergebruik van voorwerpen en producten.

Dit economisch model vertaalt zich ook in een beleid van ‘sociale’ prijzen, die aan een gevarieerd publiek -met onder andere kwetsbare en gemarginaliseerde personen- toelaten in hun basisbehoeften te voorzien, en dit in alle levensfases, over kind en student tot gezinshoofd, en zowel in de professionele als in de vrije tijd.

Het menselijke aspect is een van de pijlers van de activiteiten van “La Fol’Fouille” en komt onder meer tot uiting door de inzet van de vijftig vrijwilligers, de artikel-60-arbeiders (acht op dit moment) en de vier betaalde werknemers. Dit team bouwt samen aan de verwezenlijking van de doelen van “La Fol’Fouille” binnen het project van "L’Eglantier" en dit in een sfeer van solidariteit en respect voor de directe leefomgeving.

De winst die door "La Fol’Fouille" gerealiseerd wordt, wordt geïnjecteerd in "L’Eglantier". Dankzij deze financiering is de vzw voor het realiseren van haar missie niet uitsluitend afhankelijk van subsidies -hoe nodig en nuttig ook- maar kan ze ook rekenen op de inkomsten van een duurzaam burgerinitiatief. "La Fol'Fouille"  vormt daarmee een model van "consumptie" die alle betrokken partijen ten goede komt (de schenkers, de klanten, het team van La Fol’Fouille).

Le Carré, een in 2004 opgerichte sociale onderneming die actief is op het vlak van recyclage, is de allereerste kringloopwinkel in Wallonië. 

Doelstellingen

De organisatie heeft vier doelstellingen:

• Maximale recyclage van herbruikbare goederen;
• Socioprofessionele re-integratie van langdurig niet-gekwalificeerde werklozen
• Verkoop van tweedehandsartikelen aan een zacht prijsje, zodat iedereen voor een betaalbare prijs goederen die in primaire levensbehoeften voorzien kan kopen. De economisch zwakkere klanten hebben zelfs recht op kortingen van 50%;
• Goede kwaliteit van de tweedehandsartikelen.

Kringloopwinkel

In samenwerking met de intercommunale Ipalle (inzameling van goederen uit containerparken), verzamelt Le Carré herbruikbare goederen in 23 gemeenten in Picardisch Wallonië. Alle inwoners kunnen terecht bij de kringloopwinkel om gratis hun herbruikbare goederen te laten weghalen. Le Carré heeft immers drie vrachtwagens ter beschikking. 63% van de ingezamelde goederen wordt hergebruikt, 23% komt terecht in recyclagenetwerken en 9% bestaat uit afval. Vier winkels in Ath, Lessines, Doornik en Moeskroen brengen de goederen weer op de markt. De ingezamelde goederen worden voor aan zacht prijsje van de hand gedaan om ervoor te zorgen dat een maximum ervan hergebruikt kan worden.

Voor elektrische huishoudtoestellen werkt Le Carré samen met een andere onderneming voor sociale economie die actief is in de herstelling van huishoudapparaten. De herstelde toestellen worden nadien met één jaar garantie opnieuw verkocht.

Werkgelegenheid

Er lijkt maar geen einde te komen aan de groei van het aantal activiteiten van Le Carré. In 2014 had ze 67 personen in dienst, waarvan 18 werknemers een contract van onbepaalde duur kregen en de meerderheid artikel-60-werknemers zijn.

Moestuin en fietspunten

De werknemers onderhouden en gebruiken een gemeenschappelijke moestuin. De kringloopwinkel ontwikkelt ook een nieuw fietsenplan. In samenwerking met de NMBS stelt de onderneming fietspunten op in de treinstations, waar pendelaars fietsen kunnen huren en laten onderhouden.

Zowel het personeel als het cliënteel hebben de gelegenheid om deel te nemen aan het leven van Le Carré.

Benoît Ceysens dirige la "Ferme Nos Pilifs" depuis 1984. Cent quarante des cent septante employé-e-s de la ferme sont porteurs d'un handicap. Ils exercent des métiers variés tels que la manutention, l'entreprise de jardins, la pépinière, l'estaminet, l'épicerie et la ferme d'animation. La Ferme Nos Pilifs leur offre un travail de qualité, mais surtout et avant tout une place utile et visible dans la société.