Trade & Horeca

YouMeal is de eerste onlinesoftware die de impact van voeding op de gezondheid en het leefmilieu analyseert en recepten optimaliseert. Op een omvangrijke database van voedingsmiddelen worden geavanceerde algoritmes losgelaten, aangepast aan de behoeftes van diverse actoren in de voedselproductieketen. Dankzij deze techniek kunnen producenten (hotels, restaurants, grootkeukens) ten eerste hun producten optimaliseren en ten tweede hun consument gedetailleerde en betrouwbare informatie verschaffen, ten slotte laat het consumenten toe bewust te kiezen voor gezonde en milieuvriendelijke voeding.

Little Food is pionier en marktleider in de kweek, verwerking en promotie van krekels voor menselijke consumptie. Het duo startte hun research eind 2013, het eerste product lag in de winkels in augustus 2015. Het team breidde uit en in 2017 verhuisdes het naar Greenbizz (Laken) waar het de eerste en grootste, Belgische, verticale insectenkwekerij bouwde. De insecten krijgen bio-voer en de werking van Little Food is gebaseerd op het cradle-to-cradle-principe.

Little Food heeft zijn activiteiten in 2019 stopgezet. Het team trok rijke conclusies uit deze ambitieuze ondernemerservaring. Het mislukken van sommigen van de laureaten en toekomstige laureaten van het SE'nSE-Fonds moet niet beschuldigd worden want risico nemen betekent juist ook die mogelijkheid tot mislukking. Een mislukking is een kans om te leren en verder te kunnen gaan met de geleerde lessen. Dit is wat de ondernemers van Little Food hebben gedaan.

Ontdek hoe de Stichting jongeren en hun 360°-ideeën en initiatieven ondersteunt in beeld:

Paysans-Artisans is een coöperatie, ontstaan in 2013 uit verzet tegen de industrialisering van de voedingssector, de uniformisering van smaak en de aantasting van knowhow. De coöperatie verkoopt artisanale, lokale producten van zo’n 60 producenten via een online platform en verschillende verkooppunten in Namen, gerund door vrijwilligers. Verder organiseert de gelijknamige vzw workshops en andere activiteiten om kennis en vaardigheden uit te wisselen. Naast een bedrijf is Paysans-Artisans een burgerbeweging die landbouwers, kleinschalige verwerkers en consumenten met een gemeenschappelijke visie op voeding en landbouw verenigt en versterkt.

Landbouw- en voedingsmodel transformeren

Paysans-Artisans faciliteert wekelijks de verkoop van groeten, fruit, vlees, brood, kaas, boter, confituur, bier, fruitsap, soep, desserten en andere bereide gerechten. Daarnaast levert de coöperatie sinds 2016 producten aan buurtwinkels, boerderijwinkels, scholen, restaurants en traiteurs. Op die manier wordt de keten kort gehouden en wordt de band tussen lokale producenten en afnemers versterkt. Met deze activiteiten streeft Paysans-Artisans naar een transformatie van ons landbouw- en voedingsmodel zodat kleine producenten opnieuw hun plaats kunnen veroveren. Cruciaal hiervoor is een solidariteit tussen producenten en consumenten/burgers, alsook de partnerschappen met andere organisaties in andere regio’s en landen opdat de beweging kan groeien.

Doen en denken 

“We moeten ons voorbereiden op een ander soort model” legt Benoit Dave, coördinator, uit. “We willen mensen leren denken op een andere manier”. Daarom organiseert de vzw ‘Les Ateliers de Paysans-Artisans’ verschillende activiteiten met als rode draad voeding en landbouw. Ze heeft drie pijlers. De eerste pijler omvat vormingen, ‘docu-debatten’ en conferenties rond het herdenken van de voedselketen. Ten tweede organiseert ze workshops rond het plezier van koken en tuinieren, leer je er artisanale drankjes maken en houdt ze Repair Cafés. Dankzij het derde luik kunnen producenten en consumenten kennismaken met artisanale boeren uit andere landen uit Europa, Afrika en Azië. In samenwerking met ‘Les Compagnons Bâtisseurs’ organiseert ze tot slot kampen voor en door jongeren.

La Ferme de Froidmont vzw biedt ten eerste professionele opleidingen en begeleiding aan werkzoekende volwassenen. In de keuken en de zaal van restaurant La Table de Froidmont leren medewerkers al doende de kneepjes van het vak. In de grote moestuin worden ze geïntegreerd in de wereld van de biologische landbouw en permacultuur. Het restaurant serveert smaakvolle gerechten uit de Franse keuken, met biologische en lokale ingrediënten, deels van eigen kweek. Op die manier schrijven ze mee aan het korte-keten-verhaal, met respect voor de natuurlijk biodiversiteit. Ook buurtbewoners kunnen er op hun eigen perceeltje komen zaaien en oogsten.

Veelzijdige missie

La Ferme de Froidmont is sinds 2010 actief in verschillende domeinen, met als voornaamste doelstelling de socio-professionele re-integratie of heroriëntatie van werkzoekende volwassenen. Elk jaar volgen een 30-tal volwassenen er een praktijkgerichte opleiding en begeleidingstraject naar een nieuwe job. En dat werpt zijn vruchten af! De meeste stagiairs vinden namelijk (opnieuw) de weg naar de arbeidsmarkt én hun plaats in de samenleving, wat boost geeft aan hun zelfvertrouwen. La Ferme de Froidmont omvat een restaurant, een moestuin van bijna drie hectaren en transitiewoningen voor zo’n vijftien personen. Daarnaast verhuurt het enkele conferentiezalen en gastenkamers. Op termijn streven de initiatiefnemers naar de ontwikkeling van een heus voedselnetwerk in en rond Rixensart en een complementaire munt voor heel Waals-Brabant.

Brasserie de Marsinne nv is een microbrouwerij gevestigd in een prachtige oude kasteelhoeve tussen Namen en Luik. Nicolas Declercq, Tanguy van der Eecken en hun team brouwen er op duurzame wijze Leopold 7. Dankzij de optimalisatie van het brouwproces reduceren ze hun afval tot een minimum en recupereren en besparen ze heel wat energie en water. De brouwerij is tevens een sociale werkplaats waar medewerkers een professionele opleiding kunnen volgen. Het team van Brasserie de Marsinne laat zich leiden door drie duidelijke doelstellingen: de eerste CO₂-neutrale microbouwerij worden, pionier blijven in duurzaam brouwen en bouwen aan een solide financiële toekomst.

Belgisch bier met een rijke geschiedenis

Reeds in 1866 werd door een zekere Leopold, zoon van een brouwersfamilie, een uniek bier gebrouwen in de kasteelhoeve van Marsinne in Couthuin. In 2012 besloten Nicolas Declercq, gepassioneerd ingenieur-brouwer en Tanguy van der Eecken, agronoom met een groen hart, deze traditie verder te zetten. In 2013 werden de eerste installaties ingewijd en ontving Leopold 7 een award voor Best New Beer. De naam verwijst naar haar basisingrediënten: drie soorten graan, drie soorten hop en “de Leopold touch”. Brasserie de Marsinne is ambitieus, maar pragmatisch en blijft trouw aan haar visie. “Onze baseline ‘10 ans d’avance’ representeert de onafwendbare evolutie naar een duurzamere en socialere wereld, waar wij ons 100% voor willen inzetten” vertelt Nicolas trots.  

Netwerk van duurzame brouwerijen

Nicolas en Tanguy willen op termijn een internationaal netwerk van duurzame microbrouwerijen en brewpubs op poten zetten, met zelfstandige leden die kunnen steunen op de knowhow van Brasserie de Marsinne. De doelstelling is de wereldwijde, lokale productie van energie- en CO₂-neutraal bier. Anno 2017 is de eerste installatie operationeel in Kaapstad, Zuid-Afrika, en krijgt in California een tweede project vorm. Beiden met een eigen insteek, respectievelijk sociaal, gezien het groot aantal inwoners van townships rond Kaapstad, en ecologisch.

L'économie circulaire dans l'agro-alimentaire: quel avenir en Belgique au-delà des success stories?

Le thème de l’économie circulaire envahit de plus en plus l’espace public et le débat sociétal, s’appuyant sur de nombreuses "histoires à succès". Cette présence massive contraste avec le peu de recherches académiques en la matière, particulièrement dans le domaine agro-alimentaire. Philippine de Radiguès a questionné la durabilité et la réplicabilité des chaînes de production circulaire de ce secteur en Belgique. Sur la base d’une vingtaine de rencontres avec des acteurs très variés, représentant des entreprises de taille, nature et histoire très diverses, elle a identifié les principales opportunités et limites à l’expansion de l’économie circulaire. Parmi ces limites, la récurrence d’obstacles techniques, le flou juridique et réglementaire frappant les notions de "déchets" et de "coproduits" et la difficulté de s’étendre au-delà des marchés de niche. Ces difficultés frappent davantage les initiatives récentes, innovant dans de nouveaux produits et secteurs, que les entreprises qui pratiquent de longue date des formes d’économie circulaire sans être nécessairement identifiées comme telles.

La Cuisine des Champs est issue d’une dizaine d'années d’expérience d’une ancienne version de l’entreprise (TCO Services) dans laquelle la réflexion sur la qualité de l’alimentation dans les collectivités a grandi et abouti à la création d’un nouveau projet.

En 2005, TCO a démarré un projet d’alimentation saine et durable dans plusieurs écoles. D’autres écoles ont souhaité bénéficier des repas de l’entreprise. Cette demande a confirmé que le projet répondait à un besoin réel du public de bénéficier d’une alternative aux repas de cantines scolaires que beaucoup considèrent comme de la malbouffe.
 
Le projet consistait à préparer des repas avec des produits et des matières premières simples, de bien les travailler et de faire des bons repas de collectivité à des coûts démocratiques.
Le projet a démarré en mettant l’accent sur l’alimentation saine, ensuite bio et durable pour aboutir à une démarche globale d’alimentation durable.

Pour concrétiser ce parcours, il a fallu travailler de façon transversale en donnant la priorité à l’aspect qualitatif et bio mais aussi à l’aspect environnemental, social et économique. Le plus grand frein du projet était de trouver des solutions d‘approvisionnement en circuits courts et de rencontrer des producteurs ou des filières répondant aux besoins d’une cuisine de collectivité. Des filières existent, certes, mais elles lient les producteurs locaux et les paniers bios ou des magasins mais aucune filière ne répond aux besoins spécifiques des collectivités.

C’est sur ce manque qu’est née l’idée de construire une cuisine réellement au milieu des champs, intégrant la capacité de se rapprocher des fournisseurs et d’intégrer la dimension « légumerie » dans laquelle on travaille le produit brut.

Un autre aspect du projet était de répondre aux besoins spécifiques en repas de qualité pour des crèches.

La cuisine a été construite à Fernelmont, au milieu des champs mais dans un zoning positionné stratégiquement au cœur de la Wallonie et répondant aux besoins pratiques d’une entreprise avec ses livraisons et ses va-et-vient de fournisseurs. Aujourd’hui encore, le challenge reste de trouver des producteurs, quitte à ce que le projet développe lui-même ses filières d’approvisionnement en circuits-courts.

La Cuisine des Champs permet aux producteurs de vendre des produits qu’ils ne peuvent pas écouler dans les filières classiques tels que des légumes hors-calibres, les invendus ou des surplus de production comme cela arrive inévitablement quand, par exemple, toutes les tomates sont mûres en même temps. La Cuisine des Champs peut alors les transformer en coulis pour anticiper la préparation de menus.

Voilà l’idée de la Cuisine des Champs : travailler des produits de producteurs locaux en utilisant des filières courtes pour fournir des repas de qualité aux collectivités.

Le regain d'intérêt pour les bières "anciennes" entraîne, depuis quelques années, la création d'un nombre croissant de brasseries artisanales en Belgique. La plupart sont constituées sous la forme de PME ou de TPE familiales. Louise Lambert a cherché à savoir comment les différentes parties prenantes de ces micro entreprises (consommateurs, travailleurs, actionnaires, État...) bénéficient - ou non - des gains de productivité dégagés, en les comparant avec une brasserie multinationale. L'originalité de son approche consiste à avoir comparé les formes d'organisation institutionnelle sur une période de huit ans à partir des comptes annuels et, par ailleurs, d'avoir utilisé une méthode généralement réservée à la micro-finance: la méthode des comptes de surplus. Il en ressort que les trois entreprises sociales étudiées favorisent d'autres parties prenantes que les actionnaires, alors que les PME familiales privilégient, elles, les futurs investissements. La multinationale se concentre essentiellement sur l'intérêt des actionnaires.